Ο Καλλικράτης και ο Δήμος Ευπαλίου

Τοποθέτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο, το Σάββατο 13/2/10

Κύριε πρόεδρε,

εισαγωγικά, θέλω να κάνω μια διόρθωση στις τοποθετήσεις (Δημάρχου, κ.λ.π.) ως προς την απόφαση του συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ.

Στον φάκελο της σημερινής συνεδρίασης, εμπεριέχεται έντυπο της ΚΕΔΚΕ με θέμα «ΔΕΚΑ ΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ» αλλά και στις τοποθετήσεις του Δημάρχου και άλλων, δεν αναφέρεται το τρίτο μέρος της πρώτης παραγράφου, η οποία αφορά το Δήμο μας, και αναφέρει:

1. «Χωροθέτηση των διοικητικών ορίων των νέων ΟΤΑ

… Σε ειδικές περιπτώσεις και με τη σύμφωνη γνώμη των Τοπικών Συμβουλίων στη νέα χωροταξική κατανομή, μπορούν να μετακινηθούν Τοπικά Διαμερίσματα εκτός των σημερινών Δήμων, Νομαρχιών και Περιφερειών, ακόμη δε μπορούν να συνενωθούν και Δήμοι που ανήκουν σε διαφορετικούς Νομούς ή και Περιφέρειες».

Γιατί αυτή η παράληψη; Μήπως έγινε σκόπιμα;

******

1 Η αναγκαιότητα της διοικητικής μεταρρύθμισης

Αποτελεί κοινό μυστικό ότι η Διοίκηση στη χώρα μας πάσχει. Κεντρική και Περιφερειακή. Ότι είναι αδιαφανής με έντονα φαινόμενα διαφθοράς, είναι σπάταλη και ταυτόχρονα αναποτελεσματική. Οι χαρακτηρισμοί αυτοί – και ακόμα πιο σκληροί – προέρχονται και από τα πιο έγκυρα χείλη, όπως αυτά του Επιθεωρητή δημόσιας διοίκησης. Πολλοί οι λόγοι που την οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση. Κυριότερος ο διαχρονικός κυβερνητικός – κομματικός εναγκαλισμός της καθώς και, κυρίως για την περίπτωση της Αυτοδιοίκησης, η αδυναμία του πολιτικού προσωπικού που κλήθηκε να την υπηρετήσει.

Είναι επίσης κοινό μυστικό ότι μια τέτοια Διοίκηση συνέβαλε καθοριστικά στη γενικευμένη κατάπτωση που εμφανίζει η χώρα μας σήμερα.

Είναι αυτονόητο λοιπόν ότι μια συνολική και ουσιαστική μεταρρύθμιση της Διοίκησης στη χώρα μας είναι επιβεβλημένη. Το αίτημα είναι καθολικό. Μεταρρύθμιση με δύο σκέλη: αφενός μεν της κεντρικής Διοίκησης, ώστε να περιοριστεί σε ένα ρόλο επιτελικό, αφετέρου δε της Αυτοδιοίκησης, ώστε με τη μεταφορά πόρων και αρμοδιοτήτων και με την ανάλογη αναδιάρθρωσή της, να μπορέσει να ανταποκριθεί στο βασικό της ρόλο, να υπηρετεί δηλαδή αποτελεσματικά τις ανάγκες των πολιτών σε τοπικό επίπεδο και να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην τοπική ανάπτυξη.

2 Το Πρόγραμμα Καλλικράτης

Στην παρούσα φάση, επιχειρείται η διοικητική μεταρρύθμιση ως προς το δεύτερο σκέλος, την Αυτοδιοίκηση, κυρίως στα επίπεδα διακυβέρνησης και ιδιαίτερα σε θέματα λειτουργίας της. Χωρίς να παραγνωρίζουμε τη θετική πρόβλεψη του Καλλικράτη για αιρετή περιφέρεια που αποτελεί βασικό βήμα δημοκρατίας και αποκέντρωσης, τη θεσμοθέτηση των Συμβουλίων Διαβούλευσης και του Συνηγόρου του Δημότη, την πρόβλεψη για ειδικό ποσοστό πόρων για έργα στα Τοπικά Διαμερίσματα ώστε να επιτυγχάνεται η ισόρροπη ανάπτυξη , πολλά άλλα θέματα παρακάμπτονται. Η μεταφορά αρμοδιοτήτων στην Αυτοδιοίκηση είναι περιορισμένη και ημιτελής. Οι πόροι της δεν καθορίζονται ως σταθερό ποσοστό των τοπικών δημόσιων εσόδων - ανάλογο με τις αρμοδιότητες που αυτή θα διαχειρίζεται - και με ταυτόχρονη ειδική πρόβλεψη για τις φτωχότερες περιφέρειες, όπως ζητούν τα συλλογικά της όργανα. Ταυτόχρονα ο Καλλικράτης ελέγχεται και για το βαθμό δημοκρατικότητας ως προς τη διαδικασία διακυβέρνησης που προβλέπει. Το εκλογικό σύστημα έχει ανάγκη από περισσότερη δημοκρατία ώστε η Αυτοδιοίκηση να απαγκιστρωθεί επιτέλους από τον εναγκαλισμό της κεντρικής διοίκησης και των κομμάτων και να ενισχυθούν οι συμμετοχικές διαδικασίες στην τοπική διακυβέρνηση με στόχο τον συμμετοχικό προϋπολογισμό.

Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα με το βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας με το συγκεκριμένο Σχέδιο, η συζήτηση είναι επιβεβλημένη και χρήσιμη. Για αυτό το λόγο πήραμε, ως παράταξη και ως πρόσωπα, έγκαιρα πρωτοβουλίες ώστε να αναπτυχθεί ένας ευρύτατος διάλογος. Δυστυχώς η Δημοτική Αρχή, με διάφορα προσχήματα, κωλυσιεργούσε. Επέλεξε τελικά τη σημερινή διαδικασία εξπρές για να βγάλει την υποχρέωση για μία από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που θα σφραγίσει, θετικά ή αρνητικά, το μέλλον της περιοχής.

3 Οι νέες γεωγραφικές ενότητες και ο Δήμος μας

Είναι γεγονός ότι ο Καλλικράτης δεν είναι μόνο το χωροταξικό.

Είναι επίσης γεγονός ότι υπάρχει καθυστέρηση στην παρουσίαση της κυβερνητικής θέσης για το θέμα αυτό.

Είναι όμως επίσης γεγονός ότι το Σχέδιο «Καλλικράτης» αναφέρει ότι γνώμονας των οργανωτικών αλλαγών είναι η αποτελεσματική εξυπηρέτηση των αναγκών του πολίτη, καθώς και ότι δέσμευση είναι η ενσωμάτωση κάθε συμβολής που εμπλουτίζει, βελτιώνει και αναβαθμίζει τον Καλλικράτη.

Άρα κάθε δημόσια και ελεύθερη συζήτηση είναι χρήσιμη και επιβεβλημένη. Δεν μπορώ να κατανοήσω την τοποθέτηση αυτών που αναμένουν τις κυβερνητικές προθέσεις προκειμένου να πάρουν θέση στο θέμα.

Κύριε πρόεδρε,

Κατά την άποψή μου, μία τοποθέτηση απέναντι στην πρόταση του Καλλικράτη όσον αφορά το χωροταξικό μπορεί να γίνει με βάση:

• Τη λογική, τη γνώση και την επιστήμη

• Το συναίσθημα

• Το προσωπικό / πολιτικό-κομματικό συμφέρον.

Εγώ θα τοποθετηθώ έχοντας ως βάση το πρώτο. Τη λογική, τη γνώση και τα εργαλεία που η επιστήμη μας δίνει.

Αυτό σημαίνει ότι, τόσο ως προς το επίπεδο Περιφέρειας όσο και ως προς το επίπεδο Δήμου, η αναζήτηση λύσης για το Δήμο Ευπαλίου πρέπει να έχει ως αφετηρία το – δυστυχώς όχι αυτονόητο για ορισμένους - δόγμα: η όποια χωροταξική πρόταση αποσκοπεί στο γενικό συμφέρον και δεν εκπορεύεται από το προσωπικό και οφείλει να υπακούει στην παρακάτω βασική αρχή: τη δημιουργία ενός βιώσιμου (ισχυρού κατ’ άλλους) Δήμου στο πλαίσιο μιας λειτουργικής ευρύτερης διοικητικής ενότητας – Περιφέρειας.

Με βάση τα παραπάνω και σε απόλυτη αρμονία με την επιταγή του Συντάγματος για διοικητική διαίρεση της χώρας σύμφωνα με τις γεωγραφικές, οικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες της κάθε περιοχής, όπως και ο Καλλικράτης μας επισημαίνει, η λύση – πρόταση για την Περιφέρεια είναι μονόδρομος: Ο Δήμος Ευπαλίου να ενταχθεί στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.

Όσο και να ψάξει κάποιος, ότι σκοπιμότητες και να σκαρφιστεί, κανέναν βάσιμο λόγο δεν θα βρει για να υποστηρίξει την αντιπρόταση, δηλαδή την ένταξη στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (όπως σήμερα αποκαλείται) με έδρα τη Λαμία.

Αξίζει να προσέξουμε το εξής παράδοξο που θα παρουσιαστεί στην περίπτωση διοικητικής ένταξης στην Περιφέρεια Λαμίας: ενώ η πραγματικότητα, η ίδια η ζωή, θα προσδιορίζει την ανάπτυξη και το χαρακτήρα της περιοχής με βάση τις επιρροές της γειτονικής Ναυπάκτου και της Πάτρας (όπως γίνεται και σήμερα), ο σχεδιασμός ανάπτυξής της (που μπορεί να συγκρούεται με την πραγματικότητα) θα γίνεται στη μακρινή Λαμία, όπου και δύσκολα μπορούμε να παρέμβουμε. Σχήμα οξύμωρο.

Στο επίπεδο του Δήμου τώρα. Η αναζήτηση λύσης με απώτερο σκοπό τη δημιουργία βιώσιμου Δήμου, σημαίνει τη δημιουργία ενός Δήμου ικανού να σχεδιάζει, να προγραμματίζει και να εκτελεί έργα και να παρέχει σοβαρές υπηρεσίες στους πολίτες ή όπως αλλιώς λέγεται, τη δημιουργία ενός ισχυρού Δήμου.

Με σκοπό τα παραπάνω, για την αναζήτηση χωροταξικής λύσης στο Δήμο μας, χρήσιμο εργαλείο αποτελούν τα κριτήρια που η επιστήμη θέτει και έχει αποδεχθεί τόσο η κυβέρνηση όσο και η ΚΕΔΚΕ: χωροταξικά, οικονομικά, γεωγραφικά, αναπτυξιακά, κριτήρια σχετικά με τη συμμετοχή του πολίτη, κ.α.

Το περίεργο είναι ότι, ενώ όλοι αναφέρονται στα συγκεκριμένα κριτήρια που πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη χάραξη των ορίων, όταν φθάνουν στο δια ταύτα, τα ξεχνούν. Προφανώς για να μπορούν να αυθαιρετούν και να προτείνουν χωρίς δεσμεύσεις.

Σε γενικές γραμμές, έχουν διατυπωθεί δύο προτάσεις: Η πρώτη μιλάει για Δήμο Ευπαλίου με έδρα το Ευπάλιο και συνένωση με έναν ή περισσότερους γειτονικούς Δήμους (όπως της Τολοφώνας) και η δεύτερη, για τη συνένωση με το Δήμο Ναυπάκτου.

Κατά την άποψή μου και μετά από προσεκτική μελέτη της μελέτης του ΙΤΑ, η εφαρμογή των κριτηρίων αυτών στην ευρύτερη περιοχή μας με τις ιδιαιτερότητες που αυτή παρουσιάζει (μεγάλος αριθμός χωριών με πολύ μικρό πραγματικό πληθυσμό), οδηγεί στην εκτίμηση ότι:

Το βιώσιμο μέλλον της περιοχής μας δεν μπορεί να εξασφαλιστεί με έναν Δήμο αποτελούμενο από πολλά μικρά χωριά διάσπαρτα σε μεγάλη γεωγραφική περιφέρεια που σημαίνει όμως μεγάλες ανάγκες , αλλά πρέπει να αναζητηθεί μαζί το Δήμο Ναυπάκτου.

Ωστόσο, πρέπει να είναι σεβαστές και οι δύο απόψεις. Όμως, για να επιλεγεί με τη μεγαλύτερη σιγουριά αυτή που θα εξασφαλίσει το βιώσιμο μέλλον της περιοχής, κρίνω σκόπιμο να ζητήσει ο Δήμος τη βοήθεια ειδικού από τον πανεπιστημιακό χώρο, ο οποίος με τη χρήση των εργαλείων της επιστήμης, θα εφαρμόσει στο Δήμο μας τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν και θα καταλήξει στην – κατά το δυνατόν - εγκυρότερη λύση.

Οι υποχρεωτικές συνενώσεις μπορούν να δικαιολογηθούν εφόσον παίρνουν υπόψη τους τη βούληση των τοπικών κοινωνιών και δεν επιβάλλονται από αυτούς που κινούνται από σκέψεις προσωπικής εκλογιμότητας στις προσεχείς εκλογές.

Κλείνω με τη φράση ενός συνδημότη μας που προσυπογράφει και σχολιάζει το κείμενο της δημόσιας παρέμβασης πολιτών του Δήμου μας για τη διοικητική ένταξη του Δήμου:

«ΕΙΜΑΙ ΔΗΜΟΤΗΣ ΕΥΠΑΛΙΟΥ ΚΑΙ ΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΟΛΥΤΑ! ΑΥΤΗ Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΕΥΡΥΤΕΡΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΑ ΛΑΒΟΥΝ ΞΕΚΑΘΑΡΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΟΛΟΙ ΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΕΡΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΘΕΣΟΥΝ ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΑΜΕΣΑ, ΔΙΟΤΙ ''ΣΤΗ ΒΡΑΣΗ ΚΟΛΛΑΕΙ ΤΟ ΣΙΔΕΡΟ'', ΠΟΥ ΛΕΕΙ ΚΑΙ Ο ΣΟΦΟΣ ΛΑΟΣ ΜΑΣ!!! ΕΥΧΟΜΑΙ ΟΛΟΨΥΧΑ ΝΑ ΕΥΟΔΩΘΟΥΝ ΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΣΑΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΒΓΕΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΜΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΘΕΙ!!!».

Είναι η ώρα να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας και να προτάξουμε το κοινό συμφέρον από το προσωπικό ή το κομματικό. Θα κριθούμε βέβαια γι’ αυτό.